Kelime anlamı olarak “stil, yol, tarz” anlamına gelen üslup, hayatımızın her anında bize eşlik eden bir kavramdır. İnsan denen varlık dil olmadan nasıl yaşayabilir? Dil, fikirlerin vücut bulmuş halidir. Fikirlerimiz bir nehir gibi dilimizden akıyor, kelimelere yuva yapıyor. Dil, niyetin oluşmasında, ortaya çıkmasında ve mesaja dönüşmesinde en değerli araçtır. Aynı zamanda dilin erekleri de fikrin ereklerini oluşturur. Niyetimizi ne kadar tartar ve ona göre hareket edersek tarzımız da o kadar şekillenir. Doğal olarak bu sonların oluşumunda toplumsal farklılıkların etkisini göz ardı edemeyiz. Bazı noktalarda içinde bulunduğumuz toplumun şeklini aldığımız için bu kaba sığmaya çalışıyoruz. Hatta bazen sığamıyoruz bile… Aslında bu iyi mi kötü mü bilinmez. Ancak değerli olan, stili sizin yaşam tarzınız olarak bizim hayatımıza uyarlamaktır. Ve daha da değerlisi bu noktayı sürekli olarak sürdürebilmektir.
Hayat devam ederken bu yolda stil sahibi olmadan ne kadar yürüyebiliriz?
boşuna büyüklerimiz “Tatlı söz yılanı deliğinden çıkarır” söylemediler. Peki, bir insanın bir yılanla ne tür alışverişleri olabilir? Yılan deliğinde kalmamız hem kendimizin hem de toplumun diğer bireylerinin vücut sağlığı için daha mı faydalı? Yılana beddua etsen deliğinden çıkmaz mı? İşin bu tarafından baktığımızda değerli bir atasözüdür bu. Ve bu atasözünü sık sık kullanırız. Bu atasözü “Ama batmasını engellemez.” Formatta tamamlamanın yanlış olacağını düşünüyor musunuz? Yani tatlı bir tarz karşısında bile duvara toslayacağını düşünenler var. Öyle mi düşünüyorsun? Bu olayın gerçeği nedir? Ya da gerçek dışı?
Keyifli ve verimli bir şekilde sohbet etmek insanların güzelliğini heba etmektir. Hele karşı taraf bize karşı övücü ve onurlandırıcı cümleler kullanıyorsa o zaman daha da yakınlaşmaya başlarız. Kullandığımız cümlelere küçük dokunuşlar yaparsak çevremizdeki insanlar bize daha yakın olmak isteyeceklerdir. Bu durum sonucunda insanlarla daha kaliteli zaman geçirebiliriz. Ve davranışlarımızın her koşulda çok değerli olduğunu ve bizi yansıttığını unutmamalıyız. Biz farkında olmasak da davranışlarımız en ince ayrıntısına kadar benliğimizi temsil eder.
Bu atasözüne bir başka pencereden bakacak olursak; Kişi karşı tarafa ne kadar giderse o kadar çok karşılık alır. Ne ekilirse biçilir gibi. Bir kişiye yaklaşırken tarzınıza dikkat ederseniz karşı tarafta bu yaklaşım tarzını bulabilirsiniz. Doğal olarak kimse size bunun için bir garanti vermeyecektir. Ama yine de her bahiste şansımızı denemekte fayda var, o kadar da değil mi?
Ne istiyoruz ya da nasıl istiyoruz?
Yaşadığımız çağda ne söylediğiniz değil, nasıl söylediğiniz değerlidir.
Kültürel çalışmaların değerli argümanlarından biridir: sadece kelimeleri değiştirerek; Sadece niyetleri değil, dünyayı bile değiştirebilirsiniz!
İster günlük hayatımızda ister genel olarak hayatımıza baktığımızda farklı isteklerde bulunabiliyoruz. Bu dileklerimiz bazen gerçekleşirken bazen de kendimize bir amaç olarak belirleriz. Bazı dilekler rüyada kalırken, bazıları dileklerde kalmaz ve gerçekleşir.
Üslup açısından bu kritik sorunun cevabını sizinle birlikte arayalım:
İsteklerimizin ardındaki ihtiyaçlar, harekete geçme motivasyonumuzu besler. Burada dikkat edilmesi gereken nokta; Bu motivasyon bizimle mi ilgili yoksa başkalarının tatmin etmesini beklediğimiz ihtiyaçlarla mı ilgili? Başkaları tarafından karşılanması ve tatmin edilmesi beklenen bu ihtiyaç çok farklı şekillerde gerçekleşebilir: sevilmek, hissedilmek, duyulmak, anlaşılmak, ilgilenilmek, değer verildiğini hissetmek, takdir edilmek, onaylanmak ve saygı görmek… Bu ihtiyaçlar noktasında dili kullanma biçimimiz bize destek oluyor. Yani dili ne kadar doğru kullanırsak bizim için o kadar uygun olur. İşte size dili daha iyi kullanmanız için birkaç püf nokta;
• Dilimize sonradan eklenen yabancı kelimeleri kullanmamaya özen gösterin.
• Dilimizin özgünlüğü bozulmadan yabancı kelimelerden etkilenmemeliyiz.
• Dilimizi hatasız kullanmak ve geliştirmek için çok kitap okumalıyız.
• Makale yazmak ve okumak bize fayda sağlar.
• Sanat, edebiyat ve bilim alanında ilgili görsel ve işitsel mecraları takip edebilirsiniz.
• Dilin gerçek kullanımı için seçilen kavramların ortasında bir ilgi olmalıdır. Aksi halde anlatımda bir karmaşa yaşanması kaçınılmaz olacaktır.
Dili kullanma biçiminin her anlamda insanoğluna çok faydalı olduğu tartışılmaz bir gerçektir. Bunun için yukarıda yazılanları uygulamanız da size fayda sağlayacaktır.
Yani teknik olarak konuşacak olursak doğru kelimenin etkisinden ve noktalama işaretlerinin doğru yerde kullanılmasından bahsedebiliriz. Bir cümlede bile kelimelerin yerini değiştirmek aslında çok şey ifade ediyor. Kuracağınız cümleyi sert bir şekilde konuşmak mı daha hoş olur yoksa farklı bir pencereden kelimelerle o cümleyi kurmak mı daha hoş olur? Bu noktanın farkını anladığınızda kelimelerin değerini bir kez daha anlamış olacaksınız. Kurmak istediğimiz tüm cümlelerin özünde bir muhtaçlık var. Hayatımızı olağan akışı içinde yaşarken, bu cümlelerin ardındaki ihtiyaçlarımızı gidermek için bilinçli ya da bilinçsiz farklı yollara başvururuz. Örneğin bir çocuk annesinin ilgisini çekmek için bazen işlevsel bazen de işlevsiz yollara başvurur. Ancak bunun sonucunda annesinin de dikkatini çekmiş olacaktır. Bu sayede amacına ulaşmış olur. Bir çocuğun her ihtiyacından bahsetmesini bekleyemeyiz ama bir yetişkinin onların isteklerinin ardındaki nedenleri anlaması ve onları gerçeklerden ayırması gerektiğine inanıyoruz. Farkındalık dediğimiz; kendi duygularını, ihtiyaçlarını ve görüşlerini her açıdan görebilmelerini sağlıklı kılar.
Sağlıklı yetişkinler olarak ne istediğimizi ve neden istediğimizi bilmek bize yaşamda güç verir. Kişisel farkındalık kazanır ve ihtiyaçlarımızdan emin oluruz. Kendi güçlerimizi nasıl kazanacağımıza olan inancımızı her zaman tazelemeyi bilir ve ona göre hareket ederiz. Tam da olması gereken yer burası.
‘Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar tamamen yazarlarının orijinal düşünceleridir ve Onedio’nun yayın politikasını yansıtmayabilir. ©Onedio’
